Το έργο

Στην ενότητα αυτή, μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την όπερα Η Ωραία Ελένη του Όφενμπαχ του Κορνήλιου Σελαμσή, αλλά και να αποστείλετε αίτημα για την προβολή της κινηματογραφικής της εκδοχής εντός της σχολικής αίθουσας.

Ας παρακολουθήσουμε το παρακάτω animation video για να μάθουμε τι προηγήθηκε του μύθου της Ωραίας Ελένης, πώς ξεκίνησε ο Τρωικός πόλεμος και, κυρίως, ποια είναι η ιστορία της ηρωίδας της όπερας Η Ωραία Ελένη του Όφενμπαχ του Κορνήλιου Σελαμσή.

Η ιστορία ξεκινάει στην αγορά της Σπάρτης, όπου όλοι οι ήρωες είναι συγκεντρωμένοι και συνομιλούν. Ο Πάρης ντυμένος βοσκός συναντάει τον μάντη Κάλχα. Του δίνει έναν φάκελο από τη θεά Αφροδίτη και τότε ο Κάλχας συνειδητοποιεί ποιος πραγματικά είναι ο βοσκός. Ο Πάρης αφηγείται την ιστορία για το μήλο της Έριδος, εξηγώντας τον λόγο που βρίσκεται στη Σπάρτη. Η Ελένη κρυφοκοιτάζει τον Πάρη και σύντομα γίνεται η γνωριμία τους. Η δράση μεταφέρεται στους Αγώνες Πνεύματος της Σπάρτης, όπου λαμβάνουν μέρος οι Έλληνες βασιλείς και πολεμιστές και ο Πάρης. Οι αγώνες ξεκινούν και ο Πάρης είναι ο μοναδικός που βρίσκει τις σωστές απαντήσεις. Το πλήθος επευφημεί και ο Πάρης αναδεικνύεται ο μεγάλος νικητής.

Ένα μήνα μετά και ενώ ο Μενέλαος βρίσκεται στην Κρήτη, η Ελένη περνάει τον χρόνο της στο δωμάτιο πλέκοντας. Ο Πάρης στέκεται τα βράδια έξω από την πόρτα της. Ένα βράδυ αποφασίζει να χτυπήσει την πόρτα της, η Ελένη αρνείται να του ανοίξει, μένοντας να συνομιλούν πίσω από την κλειστή πόρτα. Ο Πάρης θυμωμένος ετοιμάζεται να φύγει, τότε η Ελένη παίρνει την απόφαση και ανοίγει. Η Ελένη, ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα, συνομιλεί και έρχεται πιο κοντά με τον Πάρη, όλα αυτά όμως σταματούν με την αιφνίδια άφιξη του Μενέλαου στη Σπάρτη. Ο Μενέλαος κατηγορεί την Ελένη για απιστία, η κατάσταση μεταξύ των ηρώων περιπλέκεται και η Ελένη ζητάει από τον Πάρη να φύγει από τη Σπάρτη.

Μία εβδομάδα αργότερα όλοι οι ήρωες βρίσκονται στο Ναύπλιο. Στο θερινό θέρετρο της Σπάρτης οι ήρωες κάνουν μπάνιο, χορεύουν και πίνουν. Καθώς οι ήρωες βιώνουν ένα ατέλειωτο πάρτι, η θεά Αφροδίτη, εξοργισμένη με τους Σπαρτιάτες που στάθηκαν εμπόδιο στον έρωτα του Πάρη και της Ελένης, τους εκδικείται κάνοντας τις γυναίκες της Σπάρτης να περιφέρονται απαλλαγμένες από λογική, γιορτάζοντας ελεύθερες τον έρωτα και ξεχνώντας κάθε κοινωνική σύμβαση. Η Ελένη και ο Μενέλαος συνεχίζουν να τσακώνονται για την απιστία της, ενώ ο Αγαμέμνονας και ο Κάλχας προσπαθούν να πείσουν τον Μενέλαο να την αφήσει να φύγει. Ένα πλοίο καταφθάνει στο Ναύπλιο. Το πλοίο μπαίνει στο λιμάνι και εμφανίζεται ο Πάρης ντυμένος Μέγας Μάντης της Αφροδίτης. Όλοι τον υποδέχονται με χαρά και σεβασμό. Ο Πάρης, ως Μάντης, ζητάει να μεταφέρει την Ελένη στα Κύθηρα παρουσιάζοντάς το ως αίτημα της θεάς Αφροδίτης. Ενώ η Ελένη αναγνωρίζει τον Πάρη, ο Μενέλαος και οι υπόλοιποι ήρωες αποδέχονται το αίτημα της θεάς και παραδίδουν την Ελένη στον Μέγα Μάντη.

Η ιστορία ολοκληρώνεται με την Ελένη να φεύγει μαζί με τον Πάρη, προειδοποιώντας τον Μενέλαο και τον Αγαμέμνονα πως η φυγή της στην Τροία δεν μπορεί να αποτελέσει αιτία για να ξεκινήσει ο πόλεμος, καθώς δεν την άρπαξε ο Πάρης με τη βία αλλά ήταν δική της επιθυμία να τον ακολουθήσει.

— Αλεξάνδρα Κ*

Όπως αναφέρει ο Κορνήλιος Σελαμσής, ο συνθέτης της όπερας, «το έργο αυτό, η Ωραία Ελένη, είναι ένα κράμα δύο μουσικών εγχειρημάτων: αφενός της παλιάς και αγαπητής κωμικής οπερέτας του Όφενμπαχ και αφετέρου μιας καινούριας όπερας – ή ίσως ενός έργου μουσικού θεάτρου που έχει εγκλωβίσει μέσα του θραύσματα από το παρελθόν».

Ας ακούσουμε το παρακάτω ενδεικτικό απόσπασμα όπου οι συνεχόμενες αλλαγές τονικού κέντρου –μετατροπίες κατά τη μουσική ορολογία– μεταπλάθουν μια μελωδία του 19ου αιώνα σε μια σύγχρονη χιουμοριστική άρια.

Όπως εξηγεί χαρακτηριστικά ο σκηνοθέτης της παράστασης Η Ωραία Ελένη του Όφενμπαχ Γιάννης Καλαβριανός, η ιστορία της ηρωίδας γίνεται επίκαιρη αγγίζοντας ζητήματα που αφορούν τους εφήβους σήμερα. Η σύγχρονη αυτή ματιά αντανακλάται και στη σκηνογραφική προσέγγιση του Πέτρου Τουλούδη, όπου το ψηφιακό περιβάλλον συνυπάρχει με το φυσικό, ενώ οι χαρακτήρες φορούν κοστούμια βασισμένα στην αισθητική των ιαπωνικών κινουμένων σχεδίων (anime).

Το εικονικό αυτό περιβάλλον θέτει και το υπόβαθρο για την κινηματογραφική εκδοχή της παράστασης. Ο Κωστής Θεοδοσόπουλος, σκηνοθέτης της ταινίας Η Ωραία Ελένη του Όφενμπαχ, τοποθετεί τους χαρακτήρες σε έναν πολύχρωμο ψηφιακό χώρο με έντονα στοιχεία ποπ αισθητικής. Παρακολουθήστε το παρακάτω σύντομο βίντεο από τα γυρίσματα της ταινίας Η Ωραία Ελένη του Όφενμπαχ.

Διανομή

Ελένη
Μαρία Τσιρώνη

Βακχίς
Μαριαλένα Πολίτη

Πάρης
Κατερίνα Αλεξίου

Αχιλλέας
Κατερίνα Μποτώνη

Αίας
Αντώνης Αντωνιάδης

Μενέλαος
Νίκος Ζιάζιαρης

Αγαμέμνων
Χρήστος Ραμμόπουλος

Κάλχας
Νικόλας Καραγκιαούρης

Μουσικό σύνολο

Φλάουτο
Κωνσταντίνος Μάργαρης

Κλαρινέτο
Ηλίας Σκορδίλης

Σαξόφωνο
Γκουίντο ντε Φλάβιις

Τρομπόνι
Ιωάννης Κόκκορης

Κρουστά
Παναγιώτης Κολιαβασίλης

Πλήκτρα
Τζένη Σουλκούκη

Βιολί
Ζήσιμος Σουλκούκης

Βιόλα
Ελένη Φουρλάνου

Βιολοντσέλο
Μαρία Σκανδάλη

Κοντραμπάσο
Κωνσταντίνος Σηφάκης

Παραγωγοί
Φαίδρα Βόκαλη
Θοδωρής Μάρκου
Ορέστης Πλακιάς

Executive producer
Στέλιος Κοτιώνης

Τηλεσκηνοθέτης
Κωστής Θεοδοσόπουλος

Διευθυντής φωτογραφίας
Θοδωρής Μάρκου

Καλλιτεχνικός διευθυντής
Πέτρος Τουλούδης

Μοντάζ
Γεύη Δημητρακοπούλου

Διευθυντής παραγωγής
Γιώργος Ζέρβας

Μακιγιάζ
Αντζέλικα Μουχσιάδου
Νικολέτα Λυμπεροπούλου

Ηχολήπτης
Άρης Παυλίδης

Post-production εικόνας
Θοδωρής Μάρκου & Foss Productions

Post-production ήχου
Foss Productions

Βοηθός τηλεσκηνοθέτη
Ευδοκία Καλαμίτση

Α΄ Οπερατέρ
Κωνσταντίνος Καλαβρέζος

Β΄ Οπερατέρ
Αλέξανδρος Μασμανίδης

Γ΄ Οπερατέρ
Γιάννης Παπαναστασόπουλος

Making of
Αμαλία Κωβαίου

Gaffer
Βαγγέλης Κοντοδήμος

Ηλεκτρολόγος-Πλατό
Θεοδόσιος Κωστής

Βοηθός ηχολήπτη
Δήμητρα Ξερούτσικου

Βοηθός διευθυντή παραγωγής
Σάββας Κατηρτζίδης

Βοηθός παραγωγής
Αντρέας Λευθεριώτης

Γραμματέας παραγωγής
Άννα Λουδάρου

Πλατό
BSK Deck

Ενοικίαση κινηματογραφικού εξοπλισμού
DK

Ενοικίαση ηχητικού εξοπλισμού
Hi Fi Power Ltd

Ενοικίαση εξοπλισμού βιντεοπροβολών
Art of Sound

Βιντεοπροβολές
Θοδωρής Βασιλόπουλος

Βοηθοί βιντεοπροβολών
Γιώργος Βασιλόπουλος
Χρυσόθεμις Λουκάτου

Η βιντεοσκόπηση πραγματοποιήθηκε στο Studio BSK στις 27, 28 & 29 Ιανουαρίου 2023.

Από τον Ιανουάριο έως τον Νοέμβριο του 2023 η Ωραία Ελένη του Όφενμπαχ περιόδευσε σε 85 Γυμνάσια της Αττικής και της Περιφέρειας συστήνοντας –ή ακόμη και ανασυστήνοντας– την όπερα στους εφήβους, ως ένα δίκτυο ανάλογο με αυτό της σχολικής κοινότητας, όπου η συνομιλία, το «μοίρασμα» και το αίσθημα του «ανήκειν» συνιστούν θεμελιώδη συστατικά της ελεύθερης έκφρασης, της εξέλιξης και της ανάπτυξης. Στον σχεδιασμό του προγράμματος είχε προβλεφθεί η υλοποίηση εργαστηρίων από καλλιτεχνικούς εκπαιδευτές, με στόχο τη γνωριμία των μαθητών και των μαθητριών με την όπερα και την προετοιμασία τους για τη συμμετοχή τους στην παράσταση της επόμενης ημέρας. Μέσα από τη συμμετοχική αυτή διαδικασία, ένα καλλιτεχνικό είδος που ίσως ήταν ανοίκειο γίνεται βίωμα και μέσο ενδυνάμωσης και επικοινωνίας.

Η παράσταση Η Ωραία Ελένη του Όφενμπαχ του Κορνήλιου Σελαμσή και ο ιστότοπος Opera Box σχεδιάστηκαν και αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος Η Όπερα Διαδραστικά στα Σχολεία, το οποίο συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση – Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και από Εθνικούς Πόρους ΕΣΠΑ 2014-2020 μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση».

Για περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα Η Όπερα Διαδραστικά στα Σχολεία:
https://www.nationalopera.gr/sxoleia-opera-diadrastika